HUMAN ANG sagunsong operasyong militar sa Talaingod, pagpamomba sa among komunidad ug umahan, pagkampo sa mga tulunghaan ug among mga panimalay, pagpanghasi ug pagpanghulga sa amo, apil mga bata, namakwet kami sa dakbayan sa Dabaw. Dili lalim ang ang nasinati diha sa among paglaling. Anaa ang pagpamig-ot kanamo sa mga sundalo, apil na ang mga opisyales sa munisipyo sa Talaingod ug ang ahensiya nga NCIP.
Ang among panon mokabat ngadto sa 927 ka mga Manobo gikan sa Talaingod, diin dunay 515 ka mga bata nga nag-edad og 12 anyos ug paubos, Sa tumang sakripisyo, diin taliwala sa among pagpanaw namatyan pa kami og usa ka bata ug dunay 2 ka inahan nga nakapanganak sa dalan, nakaabot ra kami sa Dakabyan sa Davao niadtong April 3, aron luwas nga makahikling sa mga pagpanghasi sa mga sundalo. Nakadangop kami sa UCCP Haran isip maoy among temporaryong puluy-anan.
Ayha pa kami niabot sa Dabaw, misulay kami og bakwet ngadto sa Sittio Nasilaban nga mas duol sa among mga komunidad. Apan, gisundan kami sa mga sundalo, gisukit-sukit nga kuno kami mga ‘supporter sa NPA’ kundili mga miyembro sa maong grupo.
Nagpakaylap og intriga batok kanamo ang mga sundalo pinaagi sa mga opisyal niini nga kuno ang among mga tulunghaan ug mga galingan sa mais, mga proyekto kuno sa NPA. Giangkon sa sundalo ang ilang pagpamomba sa Talaingod apan gilimod niini nga aduna’y pagpanglapas sa among tawhanong katungod.
Gigamit usab sa mga sundalo ang mga ahensiya sa gubyerno ug ang Local Government Unit aron tabunan ang tinuod nga isyu. Buot nilang tabunan ang kamatuoran nga namakwet kami tungod sa pagpamomba ug pagpanghasi kanila apil ang pagpasangil kanamo nga kami NPA.
Ang maong pasangil nagbutang kanamo sa peligro nga mamahimomg target sa sundalo. Pipila na ka mga lumad nang gipamatay sa mga sundalo gumikan sa pasangil nga kuno NPA?
Sa pipila ka higayon, nipadangat kami, nga mga Datu ilalom sa Salugpongan Ta Tanu Igkanugon sa among mulo ngadto sa Municipal Development Welfare Office sa Talaingod ug sa kay mayor Basilio Libayao. Nasayod kini nga mga opisina sa among mulo ug mga kaso sa pagpanglapas sa among katungod apan, sukwahi sa ilang mga gipasigarbong pagtabang o pag-atiman kanamo, ila kaming ginatugway ngadto sa kamot sa mga sundalo nga maoy hinungdan sa among pagpamakwet.
Nakapangutana kami sa among han-ay nga kasaligan ba kini nga mga opisyal sa gubyerno nga wala niaksyon sa dugay na namong mulo inay gilimod pa niini nga wala kunoy pagpangabuso ang mga sundalo batuk kanamo? Human niini ideklarar nga ang among lugar anaa sa ‘State of Calamity’ aron mapagawas ang pondo, gigamit nila kini aron sa pag-abiabi sa mga komunidad nga dili direktang apektado sa operasyon sa mga sundalo. Sama sa ilang gihimong mga relief operations uban ang mga media ug sundalo, gigamit pud nila kini aron siak-siakon ang mga komunidad sa Talaingod ug aron kami mugawas nga mga bakakon ug gilingla ra sa mga mitabang nga mga grupo kanamo susama sa PASAKA, Rural Missionaries of the Philippines (RMP) ug Fr. Pops Foundation.
Kini nga mga grupo dugay na nga nagtabang kanamo, sayod niini ang munisipyo sa Talaingod. Ginatabangan kami nila alang sa rehabilitasyon ug pagpalambo sa among panginabuhian ug umahan. Ila kaming gitukuran og eskwelahan ug giawhag nga mueskwela kauban sa mga bata ug kabatan-onan. Ila kaming gitudluan sa pag-amping sa among panglawas. Ila kaming gipabarog isip mga tawo alang sa among kaayuhan ug aron dili kami malingla. Diin kini nga mga serbisyo, dugay ug hangtud karon gihikaw sa amo sa gubyerno.
Sa kasamtangan, mokabat na og tulo ka semana ang among pagpamakwit tungod ang mga sundalo padayon pa ang pagwarawara sa among komunidad, diin apil ang among mga pananom ug eskwelahan ilang gipangdaut.
Buot usab namo nga matabangan kamig balik ni Mayor Rodrigo Duterte nga maoy nitabang pud kanamo sa among pagbakwet kaniadtong 1994 tungod sa among pakigbisog batuk sa Alsons.
Kung kaniadtong 2 ka dekada ang nilabay nakigbatuk kami kontra sa Alsons, karon ang direktang nangabuso kanamo, ang mga sundalo, diin matud sa mga pamulong sa opisyal sa sundalo, mando kini ni pangulong Noynoy Aquino.
Busa kami nanawagan sa tanang katawhan nga adunay kasing-kasing ug kaluoy nga dili nato tugutan nga gamiton ang buhis sa gubyerno aron sa paggiyera kanamo, pagpalayas kanamo sa among mga komunidad, pagpangurakot ug pagpanglinla.
Kami nga mga katawhang lumad nga apektado sa operasyon sa militar mga sibilyan ug nanginabuhing malinawon taliwala sa kalisod sa among kinabuhi. Sa hinanali, kinahanglan ng mahunong ang operasyon sa sundalo sa among komunidad aron makasugod na kami og pag-ugmad sa mga umahan nga ilang gibomba ug aron makapananum na kami sa among mga umahan nga walay peligro ug kahadlok. Kinahanglan namo ang among umahan, ang among yutang kabilin ug maangkon namo kini nga luwas sa kahadlok ug peligro kung mawala ang ang mga sundalo nga maoy naghasi ug nagpamomba kanamo.
Duyugan ninyo kami sa among panawagan nga pahawaon ang mga sundalo sa among komunidad aron malinawon ang among pagpuyo ug aron makabalik kami sa among mga umahan.
Salugpongan Ta Tanu Igkanugon
(defendtalaingod2014@gmail.com)
20