OPINYON: Sayo nga pagtan-aw sa politika sa Davao Norte ni Jun Ledesma

ANG GOBYERNO. Apan ang politika makamugna sab og grabe nga pagkabahin bisan sa mga suod nga higala nga moresulta sa away nga way pulos ug modaot sa ang-ang sa gobyerno nga ilang gidumala ug mobuak sa mga kabotantehan.

Mao kini ang dagway sa politika sa Davao del Norte. Sulod sa pipila ka dekada, kining maong probinsya, bantugan sa iyang industriya sa saging ug mga destinasyon nga pangturista, gibantog sab sa iyang kalinaw ug kahilom sa panahon sa eleksyon. Ang nanag-unang magpapatigayon, si Don Antonio Floirendo ug Jesus V. “Chito” Ayala, nag-amoma sa industriya sa saging nga ikaduha sa ranggo sa tibuok kalibutan. Managlahi sila og baruganan sa politika apan wala kini makababag sa ilang hiniusang pagpaningkamot sa pagkab-ot og tingusbawan sa probinsya.

Ningpanaw na ang duruha gikan sa kalibutan sa mga buhi. Si Don Antonio Floirendo ningtisok sa unang saging nga Cavendish sa kalapokan nga iyang giarkilahan sa gobyerno mga dekada na ang ninglabay. Usa siya ka mechanical engineer nga ganahan sa kahumot sa yuta ug dinalian niyang gipalapdan ang iyang kaumahan sa saging ug human niini nangarisgar siya og tanum og pinya ug boongon. Ang iyang kaumahan paborito nga bisitaanan sa mga Presidente apil si Diosdado Macapagal ug Ferdinand Marcos. Gihinginlan sa nasud ug gitam-okan og black propaganda sa mga bata-bata ni Cory Aquino, gipapauli siya sa Davao atol sa pinakabangis nga pagsulay sa kudeta kontra sa gobyerno ni Cory uban sa pagtabang sa mga tauhan ni Cory nga bilib kaayo sa iyang mga prinsipyo ug krusada sa tingusbawan.

Ingon niini kaniadto ang dagway sa politika sa Davao del Norte, ang kausbawan sa probinsya ang sukaranan ug kinutoban sa tanang kalihokan. Ning-impluwensya sab kini sa lihok sa politika sa Davao City ug sa tibuok rehiyon sa Southeastern Mindanao. Gigiyahan ni Floirendo ug Ayala ang mga kalihokan sa pagpakusog sa ekonomiya ug pagdisiplina sa mga politiko.

Sila ang pinakalabawng arkitekto sa pagpaabante sa agrikultura pinaagi sa pagbutad ug pagduso sa ekonomiya sa rehiyon palayo gikan sa himatyon nga industriya sa pagpamuril og kahoy nga naghatag og benepisyo sa pipila lamang nga ningbun-ag og puhunan nga kita nila gikan sa kalasangan kasagaran didto lamang sa Makati ug wa dinhi sa Davao. Dili apil sa maong han-ay si Alcantara, nga sakop sa mga liga sa mga dagko, si Robillo, Dalisay ug Gomez nga mga gagmay nga operator apan wa mobiya sa Davao. Si Alcantara ningbuhi og puhunan sa bakahan ug aqua-culture sa Sarangani. Nakit-an nako ang ilang giproseso nga bangus ug tilapia sa mga grocery sa Texas ug Los Angeles.

Grabe ang akong pagkadismaya pagkakita nako nga ang Davao del Norte nagapadulong sa magubot ug gipikas-pikas nga natad sa politika samtang nagaduol ang eleksyon sa May 2019. Ang mitsa nga ningsunog sa politika sa Davao mao ang gipasakang kaso sa Ombudsman ni Rep. ug Speaker Bebot Alvarez batok kang Rep. Tonyboy Floirendo (2nd Dist.), nga suod niyang higala. Samtang ang unang mga hungihong ningtudlo sa ilang mga hinigugma nga nanag-away, ang maong rason layo ra gyud kaayo sa tinuod. Ang pagdistrungka sa mga quarantine checkpoint sa mga plantasyon sa mga Floirendo mohatag og clue pero kinahanglan nga mokawot ka pa og lawom aron kahibalo ka sa rason. Ang kaso sa Ombudsman gisang-at na sa Sandiganbayan ug ato na ning biyaan didto kay basin og ma-contempt pa ko.

Ang industriya sa saging mao ang dugokan sa ekonomiya sa rehiyon ug kun sulayan kini og guba, makalilisang ni nga urom sa mga lider sa patigayon ug politika sa rehiyon sa Davao tungod kay ang kasagingan maoy naghatag og trabaho sa gatosan ka libo ka mga trabhante. Niadtong panahona nga ang staff ni Alvarez kauban ang taga DPWH ug mga elemento sa kapulisan ningsulong sa plantasyon ug nangguba sa mga instalasyon sa kwarintinas, ang alerto sa Fusarium wilt, ang labing ginakahadlokan nga sakit sa saging, nabutang sa pinakataas nga ang-ang o koda: pula, buot ipasabot, pinakataas nga alarma. Naukay ug nasuko ang Davao niini. Idugang pa ang mga komentaryo ni kanhi Speaker Alvarez batok sa Hugpong ng Pagbabago ni Mayor Inday Sara ug segurado ka nga ang nagbukalbukal nga kawa moyabo kang Bebot gikan sa liderato sa Kamara de Representante.

Ang umaabot nga eleksyon sa Davao del Norte dili na laay sama niadto. Ang ex-Speaker dili na magsalig sa iyang ex nga amigo nga si Tonyboy tungod kay matud pa sa kadaghanan duna siyay kaban sa bahandi nga mohangtud kutob sa adlaw sa eleksyon. Kaparang niya si Anthony del Rosario, ang kasamtangang gobernador, nga usa sa mga orihinal nga haligi sa HnP ni Inday Sara. Si Inday nga way kalaban isip kandidato pagka mayor sa Davao gilauman nga molabang sa nipis nga utlanan sa probinsya ug sa siyudad aron pagkampanya para kang Anthony. Ug naa pa gyud si Tonyboy, ang mapahiyomon nga politiko nga ang dughan karon nag-aso-aso.

    Si Alvarez nga ningbuhos og pundo sa mga kapitanes sa barangay sa District 1 dili na speaker ug ang natad sa politika pwerteng pagkausaba. Nobyembre pa lang gani. (Jun Ledesma)