DUGAY PA ang piniliay pero sa Davao del Norte kusog kaayo ang sulog sa pulitika sa pipila ka lungsod nga sakop sa Distrito Uno, ang principal nga natad sa panggubatan sa kasamtangang Gobernador Anthony “AGR” del Rosario batok ni kanhi speaker Pantaleon “Bebot” Alvarez sa bugnong lugaynon sa Kamara de Representante.
Sayod man ta tanan nga si AGR ug si Bebot lakip na si Rep. Antonio “Tonyboy” Floirendo sa Ikaduhang Distrito usa lamang ka grupo kaniadto. Lisud buntugon kadtong maong pundok. Sa Hiligaynon pa, “isa lang ka tuhog”, sa Cebuano “usa ra ka tuhog” samtang sa Tagalog “isang tiklis lang”. Wa hinoon ko masorpresa sa kalit nga pagbiya ni Bebot sa grupo. Bisan og ang mga spekulasyon nagpasangil nga ang panagbingkil nagsugod sa ilang mga minahal, kana nga hungihong layo ra gyud sa tinuod. Segurado ko nga ang isyu sa relasyon sa mga babaye dili mahimong mitsa nga mosunog sa ilang pagkasuod nga higala. Anaa pay mas bug-at nga rason nga nadunggan lamang sa upat ka bongbong sa lawak nga ilang giistoryahan apan pasagdahan nako ang akong mga magbabasa nga maoy moanalisa.
Ang hikot nga nagbugkos kanila naputol dayon human napili nga Speaker si Bebot. Ningsumiter og taho si Bebot ngadto sa Ombudsman nga nag-akusar sa iyang suod nga higala nga mao si Tonyboy nga kuno mao ang ningmaneho sa renewal sa singkwenta anyos na nga Joint Venture Agreement tali sa Tagum Agricultural Development Corporation (TADECO) ug Bureau of Corrections (BUCOR). Ang JVA mao ang kasabutan mahitungod sa pagtikad sa kanhi kalapokan sa Davao Penal Colony (DAPECOL) nga ilawom sa pagdumala sa BUCOR. Ningreklamo si Bebot nga si Tonyboy dunay bahin sa Tadeco samtang congressman ang naulahi ug giinsister niya nga gigamit kuno sa naulahi ang impluwensya isip kongresista aron maaprubahan ang JVA pabor sa TADECO. Likayan nako ang pagkomentaryo bahin niini kay ang kaso nasang-at na sa Sandigan.
Nabalitaan nako nga ang prosecution wa na mopursige sa kaso. Wa mosipot si Bebot sa katapusang hearing ug ang kampo ni Tonyboy nagplano nga mo-file og demurrer. Ang demurrer usa ka legal nga aksyon nga nagasaway ug nagahagit sa katarung, kamatinud-anon ug pagkahaum sa impormasyon. Atangi. Di na gyud magkasikit ang duruha sa pagka karon. Lain na sab kaha ni nga pananglitan sa panultihon nga ang pagkasinati moresulta sa pagkawala sa pagtahod?
Bisan og wa mag-apil-apil si AGR sa panagbingkil sa duruha, gidamay gihapon siya ni Bebot. Giakusar ni Bebot og malfeasance o dautan og binuhatan kuno ang mga del Rosario isip mga opisyales sa gobyerno. Gibato niya ang tanan kang AGR apil na ang lababo sa panghugasan. Nalain si AGR sa mga alegasyon ni Bebot isip Speaker. Apan ang mga popasangil way kamatuoran ug panglawog lamang sa media. Pagdagan ni AGR pagka gobernador, si Rodrigo R. Duterte mismo nga kandidato pagka Presidente ang ning-isa sa iyang kamot. Kahibalo kaayo ko niini kay si Duterte mismo ang ninghangyo nako nga irekord sa video ang iyang pag-endorso sa kandidatura ni AGR.
Matud pa ni Duterte sa iyang mensahe nga “ang kabotantehan sa Davao del Norte di gyud masayop kun ilang iboto si Anthony del Rosario. Kugihan nga kongresista si Anthony ug pinakadaghan og balaodnon nga gipasaka sa Kongreso”. Si AGR ningdaog sa maong eleksyon nga pwerteng layoa og biya ang boto sa kaatbang. (Ang akong mga magbabasa sa Luzon ug Visayas lagmit matingala ngano nga si Duterte, kandidato sa PDP, moendorso kang Anthony del Rosario nga Liberal. Tungod kini kay sa Rehiyon XI, dili ang bandera sa partido ang nagadominar sa utok sa mga lideres sa politika ug basihan sa pagtinabangay. Ang unang tumong mao ang pagpakusog sa dagan sa kausbawan sa rehiyon pinaagi sa pagtinabangay. Wala na mosubay si Bebot niini.)
Isip Speaker, gisampongan ni Bebot ang sandayong sa mga pundo gikan sa Kongreso padulong sa distrito sa iyang amigong si Tonyboy ug sa tibuok probinsya. Gitanggal sab niya si Tonyboy gikan sa Commission on Appointments. Human niini, ningsuroy siya sa mga barangay ug nanghatag og mga maayohon sa mga barangay kapitan sa Distrito Uno ug mga kinarton nga pagkaon ngadto sa pipila sa iyang mga dumadapig nga wa pa makasabot. Morag nindot tan-awon, apan ang pangutana nga paborito sa mga millennial moaplay sab dinhi, “aduna bay forever?”
Kahibalo ko nga pwerte nilang suora, mao nga dili nako masabtan ngano nga ningsangko ang tanan sa pagkabugto sa tanang bugkos. Mokompisal ko nga ningtawag ko una kang Tonyboy aron mangutana ngano. Ang matubag ra gyud niya mao ang “Ambot lang, wa ko kahibalo kun ngano”.Mao to nga ningkontak ko ni Bebot ug nangutanan gihapon ngano. Tubag niya: “Jun, di na ni bahin sa panaghigalaay, kundili bahin na kini sa hustisya”. Period.
Yano ra tawon ko nga lungsoranon, mao nga ningpalayo ko sa maong panagbingkil. Ang mga Tagalog dunay haum kaayo nga panultihon sa situwasyon ug sa mga tawong nalambigit: “nag-u-umpugang bato”.
Apan ang bangi wa mohunong dinhi. Nadamay ang TADECO, ang pinakadakong kompaniya sa agrikultura sa rehiyon kun gidaghanon sa empleyado ang basihan ug usa sa mga kasaligan nga dinagko og kita nga dolyares sa nasud. Pipila sa mga alyado ni Bebot sa Kongreso, mahinganlan nato si Rep. Johnny Pimentel sa Surigao ug Rep. Rey Umali sa Mindoro, mga kongresista sa mga probinsya nga apil sa talaan sa mga nag-antos sa tumang kapit-os ug kawad-on, ninglabang og utlanan sa politika ug isog kaayo og baho nga ningmando sa pagdismantol sa mga quarantine station sa TADECO. Ang usa ka nagngalan og Hubahib nga Chief of Staff ni Bebot nga karon gusto modagan pagka gobernador ang nangulo sa demolition crew sinuportahan sa pipila ka mga elemento gikan sa DPWH ug PNP.
Si Pimentel ug Umali lakip na si Hubahib wa mogamit sa ilang utok ug gibale-wala ang dakong panginahanglan sa mga quarantine station. Ang nagakadako nga industriya sa saging sa rehiyon sa Davao ug sa Cotabato nagaatubang sa dakong hulga sa makamatay ug makahapay nga Fusarium Wilt, usa ka klase sa fungus nga naa magpuyo ug motakod pinaagi sa yuta ug ning-wipe-out sa tanang kasagingan sa tibuok nasud sa Panama. Gitawag sab ning sakita og “Panama disease”.
Kun kining maong mga kongresista ug mga bata-bata ni Bebot nagdahom nga ang ilang aksyon moapekto lamang sa patigayon sa mga Floirendo ug mga 12,000 ka empleyado, pwerte gyud nilang sayopa. Ang ilang sayop mopatay sa 50,000 ka ektarya sa saging Cavendish sa entiro Mindanao tungod kay mao ni ang mahimong hinungdan ug sinugdanan sa pagkatay ug pagtakod-takod sa gikahadlokang sakit ngadto sa mga uma, mopatay sa mga saging ug moresulta sa pagkahapay sa tanan, madagko ug magagmay nga mga magtatanom, nga nagahatag og income sa sobra 100,000 ka empleyado ug hurnal sa industriya. Kun mahitabo ni, grabe ang resultang problema sa Mindanao nga lisud sulbaron bisan sa martial law.
Dili pareha sa makadaut nga industriya sa logging nga nabuhi og pipila ka dekada sa Mindanao, ang kita sa industriya sa saging nagatuyok sa nagkalainlaing sektor sa ekonomiya sa Davao ug sa Central Mindanao. Gusto nakong tagaan og importansya ang punto nga ang kalamboan sa rehiyon sa Davao naggikan sa industriya. Ang mga nakadawat sa mga gagmayng hinabang sama sa usa ka kilo nga bugas ug tinapa wa masayod nga kun way mga oportunidad sa trabaho ug suplay sa mga agricultural inputs ug alyadong serbisyo nga gipakatawo sab sa industriya sa saging, moresulta kini sa ilang paglaroy-laroy sa kadalanan aron magpakilimos.
Ang ordinaryong kongresista di makahatag og pundo para sa bisan gagmay nga proyekto sa barangay. Kana ang realidad. Pananglitan, sa dihang si kanhi Presidente ug kasamtangang Rep. Gloria Macapagal Arroyo usa lang ka ordinaryong miyembro sa Kongreso, susama kang Rep. Tonyboy Floirendo, wa siya hatagi og nga alokasyon gikan sa Kongreso ug wa sab siya tagai og mga Committee Chairmanship. Gikontrol ni tanan ni Bebot kay siya man ang nagagunit sa panudlanan sa Kongreso. Sa laing bahin, pwerte kamanggihatagon ni Bebot sa mga kapitanes sa barangay sa iyang distrito. Sa dihang si PGMA napili nga Speaker sa Kamara de Representante, iyang gibalik ang mga pundo ngadto sa tanang miyembro sa Kongreso ug ang iyang Distrito sa Pampanga ang pinakadako og pahat: P2.4-bilyon!
Kana ang badlis sa kapalaran. Si Bebot usa na lang ron ka ordinaryong miyembro sa Balay Balaoranan nga kaniadto siya ang hawod. Unsa na karoy mahitabo sa mga pundo nga iyang gipanaad nga ihatag sa iyang mga kapitanes sa barangay? Sa akong paminaw dili niya ipamaligya ang iyang mga kabtangan aron pundohan kining mga proyetoha. Sa samang higayon ang Hugpong ng Pagbabago nakaestablisar ug lisud buntugon nga alyansa kang Speaker Gloria. Ang nagtukod sa HnP mao si Davao City Mayor Inday Sara Duterte-Carpio, ang gikabaniog nga Prinsipal nga Arkitekto sa pagpalagpot kang Bebot.
Si Inday Sara, nga ang popularidad ug kalig-on matupngan lamang sa iyang amahan nga Presidente, way kalaban sa iyang pagpapili og usab sa pagka alkalde sa siyudad sa Davao. Ang iyang mga kauban sa tiket wa say mga kalaban. Ning-abot sa akong dunggan ang mga hungihong nga moestar siya og dugay sa Davao del Norte aron magbakasyon ug motabang pagpangampanya sa iyang kauban sa HnP.
Unsa may ginahimo ni Tonyboy sa kasamtangan? Mga pipila ka semana human siya gibalik sa iyang mga posisyon sa Kongreso sa ningpuli nga Speaker nga si PGMA, ang iyang gipasakang balaodnon para sa pag-establisar og Land Transportation Office sa Panabo City ug ang katugbang niini nga balaodnon sa Senado naaprubahan. Bag-o lang nga ning-abot si Tonyboy gikan sa Istanbul, Turkey aron sa pag-atendir sa Asian Parliamentary Forum.
Siya ang nangulo sa delegasyon sa mga magbabalaod gikan sa Pilipinas nga ningtambong. Ang iyang kaatbang sa politika nga manok ni kanhi Speaker Alvarez mao si Alan Dujali, ang kasamtangang Bise Gobernador sa probinsya. Sa tinud-anay lang, dili ni siya ugdang nga kandidato tungod kay sama kang Bebot, ang iyang kapalaran sa politika nakaangkla kanunay sa mga Floirendo. Ang pagmugna sa ilang barangay ngadto sa usa ka lungsod ug ang pagngalan niini og Gregorio Dujali isip pasidungog sa ningpanaw na nga kanhi gobernador gihimo tungod sa sugyot sa ningpanaw na nga Don Antonio Floirendo ug kanhi Gobernador Rodolfo del Rosario. Di na ko kinahanglan nga magdugang pa og komentaryo kay nasayran man ni sa katawhan.
Apan ang pipila ka personahe sa politika sa probinsya naga-enjoy na og sayo sa ilang Christmas holidays. Si Rodney del Rosario nga modagan pagka Gobernador puli kang AGR ug si kanhi Tagum City Mayor Rey “Chiong” Uy nagatratar sa ilang kampanya nga mora og lakaw nga nagpahimbay-himbay o nagsuroy-suroy lang sa parke.
Madulaon ug makapahinam kaayo ang katikaran sa politika sa Davao del Norte samtang nagabukhad ang mga badlis sa kapalaran sa mga personahe sa politika. Makalingaw. (Jun Ledesma)
Like Us on Facebook: https://www.facebook.com/mindanaoexaminer
Follow Us on Twitter: https://twitter.com/MindanaoExamine
Share Our News: https://www.mindanaoexaminer.com
Mirror Site: https://mindanaoexaminernewspaper.blogspot.com
Archives: https://issuu.com/mindanaoexaminernewspaper
Media Rates: https://mindanaoexaminer.com/ad-rates
20
